شارا- در سال های 2008 و 2009 که بحران اقتصادی در غرب شکل گرفت و صنابع خودروسازی به شدت از آن متاثر شد، تولید در ایران رونق داشت و شاید کسی فکر نمی کرد چند سال بعد که امروز باشد، دامنه این بحران دامن صنعت و تولید ایران را نیز بگیرد. همان زمان یکی از مدیران صنعت خودروسازی ایران گفت: "بحرانی که  اقتصاد غرب را فرا گرفته، دیرتر به ایران سرایت خواهد کرد". امروز پیش بینی آن مدیر صنعتی به وقوع پیوسته، اما تفاوت در این است که کشورهای غربی که بحران بزرگ را تجربه کردند، مشکلی به نام تحریم از سوی جامعه جهانی را نداشتند. به همین دلیل اگر فرض را بر این بگذاریم، که بحران اقتصادی غرب بعد از چند سال به ایران سرایت کرده، مطمئنا شرایط بسیار بدتر از وضعیتی است که در غرب اتفاق افتاد. چون علاوه بر فشارهای بین المللی، فضای کسب و کار داخلی نیز از سازوکارهای لازم برای حمایت از تولید برخوردار نیست. در حالی که این مورد در غرب مطرح نبوده، بلکه سیستم های دولتی و بانکی از تمامی ابزارها برای حفظ و رشد تولید استفاده و حمایت های لازم را در اختیار می گذارند. چنان که دولت های اروپایی از قبیل آلمان و فرانسه با حمایت مالی، خودروسازی را احیا کردند و دولت امریکا نیز شرکت جی.ام را برای جلوگیری از نابودی آن، خرید.

تشویق مردم به خرید کالای ایرانی

در شرایط کنونی اقتصاد ایران، تولید که مهم ترین رکن اقتصاد به شمار می رود، به دلیل کاهش شدید ارزش پول ملی و بالا رفتن جهشی قیمت ارز، تحت شوک های شدید قرار گرفته و حیات آن در معرض تهدید است. از سوی دیگر بسیاری از افراد و نهادها با تدابیری که در شرایط تحریم اقتصادی بسیار عجیب می نماید، به وارد کردن انواع محصولات خارجی در بازار ایران می پردازند و سودهای بزرگ به دست می آورند.

در کنار این ها، افزایش شدید قیمت نهاده های تولید مانند مواد اولیه، سربار و حمل و نقل، قیمت تمام شده محصولات را بالا برده و صنایع خودروسازی که اجازه افزایش قیمت فروش محصولات بر اساس قیمت تمام شده تولید را ندارند، با شرایط دشوارتری رو به رو شدند.  امیدی به حمایت از سوی نهادهای پولی و نظارتی دولتی وجود ندارد و وظیفه روابط عمومی های صنعت و تولید بسیار سنگین می شود، چرا که ضمن فرهنگ سازی در جامعه باید بتوانند شرایط و وضعیت صنایع تولیدی به ویژه خودروسازی را به گونه ای تبیین و تنویر کنند که جامعه نسبت به مصرف کالای تولید داخل تشویق و حساسیت مردم نسبت به آینده چنان شود که از خرید و مصرف کالای خارجی دست بردارند.

آگاه سازی مدیران تولید در مورد نقش روابط عمومی

 در بسیاری از سازمان ها و بخش های اقتصادی، هنوز جایگاه روابط عمومی و نقش و ظرفیت آن در توسعه تولید ملی و مصرف کالای داخلی، شناخته نشده است.

حتی زمانی که تحریم های اقتصادی تا این اندازه مشکل ایجاد نکرده بود، کار برخی روابط عمومی ها از برگزاری نشست ها و انجام امور تشریفاتی فراتر نمی رفت. در حالی که ارتباط با رسانه ها و بهره گیری از ابزارهای مختلف ارتباط جمعی و سنجش های اجتماعی، از وظایف مهم روابط عمومی ها است که باید به درستی شناخته شود و به عمل در آید. فقدان ارتباط پیوسته و هدفمند میان سازمان و جامعه در اثر عملکرد ناقص نهاد روابط عمومی، شناخت جامعه نسبت به سازمان تولید و صنعت را مختل و به سوءتفاهم گرفتار می کند.

تا یکی دو سال پیش که تولید رونق داشت، در بسیاری از گردهمایی های غیر رسمی و حتی در داخل اتوبوس یا تاکسی، وقتی افراد از ترافیک خسته و کلافه می شدند، به خودروسازی ها انتقاد می کردند که چرا این همه خودرو وارد خیابان می کنند. در حالی که وظیفه بنگاه اقتصادی که خودروسازی هم از آن جمله است، تولید و فروش محصول و کسب درآمد و ایجاد خیابان و معابر شهری و بین شهری وظیفه سایر نهادهایی است که بابت ایجاد خیابان و پارکینگ از صنعت خودروسازی پول نیز دریافت می کنند. این ها واقعیت های مهمی است که نهادهای روابط عمومی باید با بهره گیری از ابزارها و شیوه های گوناگون ارتباط جمعی به طور مداوم برای جامعه روشن کنند.

جایگاه خاص خودرو

در ماه های اخیر نیز که تمام کالاها افزایش شدید قیمت را تجربه کرده و قیمت ارز در مدت کوتاهی به سه برابر افزایش یافته است. افزایش قیمت خودرو، موضوعی است که بیش از سایر موارد برای جامعه غیر قابل تحمل می نماید. یکی از دلایل این امر، اهمیت خودرو به عنوان یک محصول صنعتی و یک کالای مصرفی پیچیده و خاص است که توجهی بیش از سایر محصولات را به خود جلب می کند. در این چند ماه، تعداد بسیار اندکی برنامه های رادیویی و تلویزیونی در مورد ضرورت و دلایل افزایش قیمت خودرو به اجرا در آمده، اما این موضوع بسیار گسترده تر از آن است که چنین محدود به آن پرداخته شود. حتی به دلیل جایگاه مهم این بخش در بین اقتصاد و تولید، لازم است تمامی مردم نسبت به آن آگاه شوند. در این خصوص باید سازوکار اثرگذاری قیمت نهاده های تولید به گونه ای برای مردم تبیین شود که همگان نسبت به دلایل و ضرورت های افزایش قیمت خودرو آگاه شوند و این وظیفه روابط عمومی ها است.

برای این که روابط عمومی نقش خود در این شرایط را به خوبی ایفا کند، لازم است مدیران ارشد سازمان های تولیدی و صنعتی نسبت به این نقش آگاهی و اعتماد بیشتری پیدا کنند. هنوز بسیاری از این مدیران نسبت به این موضوع در ابهام به سر می برند و یا آگاهی بسیار اندک دارند. لذا این پرسش به وجود می آید که چگونه روابط عمومی به عنوان بازوی مدیریت می تواند نقش واقعی خود را ایفا کند؟ وظیفه آگاه ساختن مدیریت ارشد سازمان نسبت به نقش روابط عمومی در پیشبرد اهداف سازمان چه در درون و چه در بیرون سازمان، برعهده خود روابط عمومی ها است و گرنه مدیریت ارشد صرفا تابع ساختار سازمانی از پیش تعریف شده خواهد بود.

نقش دانش و تخصص

روابط عمومی با برخورداری از نیروی انسانی متخصص مسلط به دانش و توان بهره گیری از ابزارها و شیوه های ارتباطی نوین، می تواند سازمان را در رسیدن به اهداف، یاری نماید. رونق تولید ملی و توسعه بازار در شرایط کنونی، هدف بسیار مهمی به شمار می رود که در کنار سایر هدف ها، درخدمت هدف نهایی یعنی همانا ایجاد تفاهم متقابل بین سازمان و جامعه است. هنوز در بسیاری موسسات و نهادهای تولید و مرتبط با تولید، بخش بزرگی از کارکنان روابط عمومی ها از دانش و تخصص مرتبط با حرفه و وظیفه خود برخوردار نیستند.

بر اساس نتایج تحقیقات کارشناسی، در ایران، 63 درصد از روابط عمومی ها، از الگوی نمایندگی مطبوعات و تبلیغات و 36 درصد، از الگوی تفاهم بازخورد و فهم متقابل تبعیت می کنند. آن ها برای رسیدن به نتیجه مطلوب، به شرکت های تولید تیزر تبلیغاتی متکی هستند، حال آن که دانش ارتباطات دانشی چند وجهی است و برای کسب اطمینان نسبت به اثربخشی ابزارهای ارتباطی و تبلیغاتی، سبک زندگی افراد جامعه باید بررسی و مطالعه شود.

تغییر فرهنگ و باورها

روابط عمومی ها باید فرهنگ و باور و هنجارهای جامعه را  به گونه ای تحت تاثیر قرار دهند، تا مردم با خرید کالای ایرانی، رونق تولید ملی و استقلال اقتصادی را محقق سازند. در حالت مطلوب، روابط عمومی با کار کردن روی افکار عمومی، برندهای ایرانی را چنان مطرح کند که مشتری حتی حاضر شود پول بیشتری برای آن بپردازد؛ چرا که این عنصر اقتصادی در ارتقای تولید ملی، بسیار موثر است. استفاده از تولیدات ملی باید به فرهنگ تبدیل شود و مردم به دنبال کالای خارجی نروند و  میدان لازم به روابط عمومی ها برای تسهیل فضای اقتصاد کلان نیز داده شود. برتر دانستن کالای غیر ایرانی ریشه در ذهنیت مردم دارد و باعث می شود گاه کالای ایرانی در بسته بندی خارجی به فروش برود. بی اعتمادی به تولید داخلی یعنی بی اعتمادی و کوچک شمردن خود و همه داشته های خود از قبیل سرزمین و تولیدات صنعتی آن است. پندارهای خویشتن کامانه از قبیل این که هنر نزد ایرانیان است و بس، مکانیزمی برای انکار احساس خودنابسندگی است که موجب می شود تا مصرف کالای خارجی شان و منزلت و هویت تازه ایجاد کند. از همین رو، روش هایی چون تیزرهای تبلیغاتی باید جلوه های مثبت فرهنگ جامعه را برجسته کرده و با سبک زندگی ایرانی گره خورده باشد تا در کنار سایر روش های ارتباطی اثر بیشتر بگذارد. ترغیب جامعه به مصرف تولیدات ملی با تبلیغات یک سویه و تک بعدی اتفاق نمی افتد، مصرف با عنصر فرهنگ اجتماعی و سبک زندگی رابطه مستقیم دارد.

دنبال کردن تغییرات اجتماعی

مطالعه مداوم تصورات نگرش ها و ارزش های حامعه و رصد تغییرات آن نسبت به کارکردها و تولیدات اقتصادی اجتماعی و تدبیر راهکارهایی برای عملکرد بهتر سازمان در انطباق با تغییرات جاری در روابط عمومی های صنعتی به ویژه آن ها که کالا و خدمات ملی تولید و عرضه می کنند، بسیار مهم می نماید. طرح و برنامه های سازمان موفق مورد حمایت کارکنان قرار می گیرد و تک تک آنان برای دست یابی به یک هدف واحد تلاش می کنند.